Op 15 april heeft de Raad van Ministers van de EU de nieuwe auteursrechtrichtlijn aangenomen, waarin dit wordt geregeld. De nieuwe EU auteursrechten richtlijn moet een alomvattend kader bieden met duidelijke regels, aangepast aan het digitale tijdperk. Deze zijn gunstig voor zowel het auteursrechtelijk beschermd materiaal als voor houders van auteursrechten, uitgevers, aanbieders en gebruikers. 

Uitzondering

De richtlijn bevat een aantal uitzonderingen die de mogelijkheid bieden om beschermde inhoud te gebruiken zonder voorafgaande toestemming van de rechthebbenden, onder meer voor het behoud van het culturele erfgoed (artikel 6). Erfgoedinstellingen mogen op basis van een ‘preserveringsexceptie’ met nieuwe digitale conserveringstechnieken kopieën maken van de werken in hun collecties.

Werken die niet meer in de handel zijn

De richtlijn voert een nieuw vergunningsmechanisme in voor werken die niet meer in de handel zijn, maar nog door het auteursrecht worden beschermd (artikelen 8-11). Erfgoedinstellingen kunnen over de licenties onderhandelen met collectief beheer organisaties (cbo’s) die de rechthebbenden vertegenwoordigen. De nieuwe regels voorzien in een nieuwe verplichte uitzondering op het auteursrecht als er geen cbo is die de rechthebbenden vertegenwoordigt, waardoor instellingen voor cultureel erfgoed geen partij hebben om mee te onderhandelen over een licentie. In dat geval kunnen erfgoedinstellingen werken die niet meer in de handel zijn via niet-commerciële websites beschikbaar stellen. 

Collectieve licentieverlening met verruimd effect

De richtlijn introduceert een bepaling inzake collectieve licentieverlening met een verruimd effect (artikel 12). Daarbij mogen EU-lidstaten cbo’s onder bepaalde voorwaarden toestaan om licenties voor rechten van niet-leden te verlenen. Dit mechanisme maakt het makkelijker om rechten te vereffenen op gebieden waar individuele licenties voor gebruikers te belastend kunnen zijn. Bijvoorbeeld als het gaat om archieven van kranten en tijdschriften.

Planning

De richtlijn moet binnen 2 jaar worden geïmplementeerd in nationaal wetgeving. 

Meer informatie

• informatieblad van de Europese Commissie
• Tekst europarlementeuropa
• dossier Europa digital