Het rijk en de koepels staan volledig achter de invoering van de Omgevingswet. Alle partijen willen een goede start van de wet. Om de wet verantwoord in werking te kunnen laten treden is een werkend stelsel nodig. Daarmee wordt de continuïteit van primaire processen – de planvorming en de vergunningverlening - en de dienstverlening aan inwoners en ondernemers gegarandeerd. En worden belangrijke gebiedsontwikkelingen, zoals de woningbouw, niet gehinderd. De bestuurlijke partners hebben samen vastgesteld dat de eerstvolgende datum voor verantwoorde inwerkingtreding 1 juli 2022 is.

Voorwaarden verantwoorde inwerkingtreding

Om de Omgevingswet op 1 juli 2022 in werking te kunnen laten treden, is het noodzakelijk dat de landelijke voorzieningen van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO-LV) begin oktober volledig gereed en werkend zijn, zodat gemeenten kunnen aansluiten. Voor softwareleveranciers en bevoegd gezagen is het lokaal werkend krijgen van het DSO een complexe operatie. Voldoende tijd om het gehele stelsel in te regelen en ermee te oefenen is essentieel. Daarom is er afgesproken dat bevoegd gezagen minimaal zes maanden netto oefentijd krijgen. Omdat gemeenten nu al kunnen oefenen met delen van het stelsel en oefencontent is de inschatting dat zes maanden netto oefentijd met het gehele stelsel en eigen content voldoende is. Zes maanden netto oefentijd betekent negen maanden bruto doorlooptijd vanwege tijd die nodig is voor release, uitval en onderhoud aan het DSO.

Tijdelijke alternatieve maatregelen

In de afgelopen periode is een aantal tijdelijke alternatieve maatregelen (TAM) ontwikkeld. Deze maatregelen zorgen ervoor dat de Omgevingswet ook goed van start kan gaan als sommige landelijke of lokale voorzieningen van het digitaal stelsel nog niet volledig werken. ICT-oplossingen, zoals het tijdelijk publiceren van omgevingsplannen via de huidige digitale standaarden, het overgangsrecht en serviceteams die overheden werk uit handen nemen, kunnen dan uitkomst bieden. Het rijk en de bestuurlijke partners hebben afgesproken dat overheden uiterlijk een half jaar voor inwerkingtreding van de wet kunnen oefenen met de tijdelijke alternatieve maatregelen.

Extra tijd benutten

Verschillende partijen – waaronder een groot aantal gemeenten, provincies, softwareleveranciers, stedenbouwkundige bureaus en brancheorganisaties – hebben meegedacht over de datum voor een verantwoorde start van de Omgevingswet. Het werkend krijgen van het stelsel van de Omgevingswet is een gezamenlijke verantwoordelijkheid, omdat partijen van elkaar én van derden afhankelijk zijn bij het werken in ketens. Het invoeren van de Omgevingswet is een grote en complexe opgave. De nieuwe inwerkingtredingsdatum geeft extra tijd die hard nodig is om het stelsel werkend te krijgen. Dat vraagt om onverminderde inzet en energie van alle betrokken partijen. De VNG, het programma Aan de slag en de Regionale Implementatiecoaches Omgevingswet (RIO’s) blijven gemeenten daarbij ondersteunen.

Financiële evaluatie

Een latere inwerkingtreding van de Omgevingswet brengt extra kosten met zich mee voor bevoegd gezagen. Tijdens de eerste financiële evaluatie in 2022 wordt gekeken welke extra kosten de nieuwe inwerkingtredingsdatum met zich heeft meegebracht voor overheden. Het uitgangspunt is dat de Omgevingswet budgetneutraal moet kunnen worden ingevoerd in een periode van tien jaar. Het rijk en de bestuurlijke partners hebben afgesproken dat zij in interbestuurlijk verband zullen zoeken naar oplossingen voor financiële knelpunten en dat financiële compensatie daarbij een optie is.

Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, de Wkb, gaat op hetzelfde moment als de Omgevingswet van start. De beoogde inwerkingtredingsdatum van de Wkb wordt dus ook 1 juli 2022.

Meer informatie

• Kamerbrief 27 mei 2021