Bron: Hoe houd je algoritmes duurzaam toegankelijk? | Nationaal Archief

29 september 2025

Het Nationaal Archief ontwikkelt een handreiking voor het duurzaam toegankelijk maken en houden van algoritmes. De handreiking DUTO-algoritmes biedt praktische handvatten aan gebruikers hoe zij dat kunnen aanpakken. Maar wat zijn algoritmes en waar moet je op letten? Frank Smeets, adviseur kennisproducten bij het Nationaal Archief, vertelt hierover in Od-magazine.

Algoritmes

Een algoritme is een formule om een bepaald doel te bereiken. Het is een verzamelnaam die zowel gebruikt wordt voor simpele rekenregels als voor verschillende vormen van kunstmatige intelligentie. Het gebruik van deze algoritmes neemt steeds meer toe, ook bij de overheid. Het duurzaam toegankelijk maken van algoritmes is een voorwaarde om het gebruik daarvan te kunnen verantwoorden. Als overheidsinformatie tot stand is gekomen met algoritmes, moet je kunnen uitleggen op welke manier dat is gebeurd. 

In dit artikel en in de handreiking gaat het dus om overheidsinformatie die door een of meerdere algoritmes is ontstaan. Daarvoor is het belangrijk naar de hele levenscyclus van een algoritme te kijken. Daarbinnen worden namelijk de maatregelen getroffen om algoritmes op verantwoorde wijze te kunnen gebruiken. En duurzaam toegankelijk te maken en houden.

Passende maatregelen

De maatregelen voor duurzaam toegankelijke algoritmes moeten net als bij andere overheidsinformatie passend zijn. Het ene algoritme is het andere niet. De doelen waarvoor algoritmes gebruikt worden, verschillen. En daarmee ook de impact die ze kunnen hebben op de organisatie en maatschappij. Het nemen van passende maatregelen doe je aan de hand van een risicobeoordeling. 

Handreiking

Het Nationaal Archief ontwikkelt momenteel een handreiking DUTO-algoritmes voor het duurzaam toegankelijk maken en houden van algoritmes. Deze handreiking is onderdeel van een groeiend aantal kennisproducten rondom het DUTO-raamwerk. De ontwikkeling ervan gebeurt in samenwerking met het werkveld. Het biedt (basis)kennis en praktische handvatten aan informatieprofessionals om duurzame toegankelijkheid van algoritmes te realiseren. Naar verwachting wordt de handreiking in het voorjaar van 2026 afgerond. 

Aansluiting bij Algoritmeregister BZK

Met de handreiking sluiten we zoveel mogelijk aan bij het Algoritmeregister van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Het Algoritmekader is een hulpmiddel voor overheden die algoritmes gebruiken. Met informatie over wetten, regels, vereisten en maatregelen en hulpmiddelen. Binnen het Algoritmekader ligt de nadruk op verantwoord en integer gebruik van algoritmes. 

Heeft u vragen over deze of andere handreikingen, dan kunt u deze stellen via het contactformulier op de website van het Nationaal Archief.

Bron

Artikel Hoe houd je zelflerende algoritmes duurzaam toegankelijk? De bronco..., Od-magazine nr. 46.