Zojuist las ik de aankondiging van het CBG dat per 1 januari betaald gaat moeten worden voor de geavanceerde mogelijkheden van WieWasWie, zoals het zoeken op twee personen tegelijk. Toegang tot de gegevens blijft gratis. 

Hoe verhoudt zich dit tot de nieuwe Wet Hergebruik van Overheidsinformatie, die wil bevorderen dat informatie zonder verdere drempels beschikbaar komt? Hoe dat zit, hangt mijns inziens af van hoe je het CBG beschouwt. 

Optie 1: Het CBG is een met een publieke taak belaste instelling, waarop de wet van toepassing is.

De richtlijn (artikel 2 lid 2) zegt:

„publiekrechtelijke instelling”: iedere instelling die

a) is opgericht met het specifieke doel te voorzien in behoeften van algemeen belang die niet van industriële of commerciële aard zijn, en
b) rechtspersoonlijkheid heeft, en
c) waarvan hetzij de activiteiten in hoofdzaak door de staat of zijn territoriale lichamen of andere publiekrechtelijke instellingen worden gefinancierd, hetzij het beheer is onderworpen aan toezicht door deze laatste, hetzij de leden van het bestuursorgaan, het leidinggevend orgaan of het toezichthoudend orgaan voor meer dan de helft door de staat, zijn territoriale lichamen of andere publiekrechtelijke instellingen zijn aangewezen.

Het CBG is niet commercieel (a), heeft rechtspersoonlijkheid (b) en wordt volgens mij grotendeels gefinancierd door de overheid, de financiering loopt in elk geval via het Nationaal Archief maar in hoeverre er sprake is van formeel toezicht vanuit NA of OCW weet ik niet. Hoe zien jullie dat? 

Als CBG inderdaad een met een publieke taak belaste instelling is, dan lijkt het me niet in de geest van de wet om voor de toegang van de met publieke middelen gemaakte informatie geld te vragen. 

Optie 2: Het CBG is voor WieWasWie slechts een doorgeefluik en handelt namens archieven 

Bij deze optie zie je het CBG als een uitvoerder die voor de archieven een deel hun genealogische dienstverlening regelt. De archieven zijn dan als opdrachtgever verantwoordelijk. 

Archieven zijn wel een met publieke taak belaste instelling in de zin van de Wet Hergebruik. Dan is het raar dat er een betaalmuur komt voor bepaalde diensten rondom de overheidsinformatie.

Zijn de deelnemende archieven allemaal akkoord gegaan met dit nieuwe model? En is dat besluit genomen na de nieuwe wet, of herijkt op basis van de nieuwe wet als het een ouder besluit is? 

Optie 3: Het CBG is geen met een publieke taak belaste instelling, maar een marktpartij.

Als je het CBG ziet als onafhankelijke marktpartij, dan mogen ze vragen wat ze willen, en zouden ze zelfs voor toegang tot de informatie geld mogen vragen. Dan is het een partij die de informatie voor economische doeleinden, zoals de Wet Hergebruik voor ogen staat. 

Zo onafhankelijk is WieWasWie natuurlijk niet, het is een product dat gemaakt is door archieven, betaald door archieven en overheidssubsidie. Als CBG gezien wordt als een marktpartij, dan mag er op basis van de wet dus geen sprake zijn van een exclusief recht van het CBG tot het exploiteren van de informatie en het WieWasWie platform. Zou er dan een aanbesteding moeten komen voor het mogen exploiteren van WieWasWie? In elk geval staat het eenieder vrij om een eigen WieWasWie te beginnen. 

Ik realiseer me dat het bij het nieuwe betaalmodel van WieWasWie niet gaat om een vergoeding voor de data, maar voor diensten rondom de data, maar ook dat lijkt me in elk geval tegen de geest van de wet, zo niet tegen de letter. Prima als marktpartijen dat doen, maar van met een publieke taak belaste instellingen verwacht je zoiets niet.

Ik ben benieuwd naar jullie reacties. 

Weergaven: 724

Hierop reageren

Berichten in deze discussie

@Yvette, weet je zeker dat het CBG valt onder de werking van de WHO, het is een stichting.

Nee, dat weet ik juist niet, daarom die drie opties. Maar de wet heeft met opzet een ruime definitie voor "met een publieke taak belaste instelling" om ook organisaties die zelf geen overheid zijn maar wel met gemeenschapsgeld gefinancierd worden te dekken.

@Yvette,

De data waar we het hierover hebben is afkomstig van archiefinstellingen, deze instellingen vallen onder de WHO en zouden de data aan een ieder beschikbaar moeten stellen voor hergebruik. Het CBG/WieWasWie is volgens mij geen "eigenaar" van de data (ik denk dat optie 1 ook wel opgaat, maar dan voor de data waar het CBG "eigenaar" van is, bijv. de persoonkaarten, geluk voor het CBG dat die nog niet gedigitaliseerd zijn :-).

Helaas is het CBG/WieWasWie ook niet echt een hergebruiker te noemen, de RHC's hebben nog steeds niet de data als open data beschikbaar gesteld. Door dit monopolie voelt het als optie 2.

Maar, volgens mij is het juist in de geest van de wet om economische bedrijvigheid te stimuleren op basis van bestaande data. Een partij als het CBG (uitgaande van optie 3) of ondergetekende met Open Archieven ontwikkelen een dienst, die toegevoegde waarde biedt, met behulp van de data. Dat willen we juist! Dat WieWasWie met miljoenen subsidie is ontwikkeld is natuurlijk wel wrang. En dat huidige gratis functionaliteit achter een betaalmuur komt, is ook jammer, zie ook Wat is de waarde van zoeken op twee namen?

> Zou er dan een aanbesteding moeten komen voor het mogen exploiteren van WieWasWie?

Ik heb me altijd afgevraagd waarom er inderdaad geen aanbesteding is gekomen!

> In elk geval staat het eenieder vrij om een eigen WieWasWie te beginnen. 

Open Archieven! Deze website biedt een veelvoud aan functionaliteit, maar helaas zien de gebruikers nog dat WieWasWie een veelvoud aan data heeft. Plus natuurlijk de reclame die de deelnemers van WieWasWie maken voor het zeer conservatieve WieWasWie in plaats van vooruitstrevende alternatieven. En dan te bedenken dat deze instellingen moeten betalen voor WieWasWie en Open Archieven geen kosten doorberekent aan archiefinstellingen...

  • De stichting STAP (geen overheidsorganisatie) heeft de eigendom van wiewaswie overgedragen aan de stichting CBG. (link) De archiefwet is niet van toepassing op beide organisaties, waarom de WHO dan wel ?
  • Doorredenerend zou je dan wel moeten vastleggen dat overheidsinformatie zoals persoonskaarten niet bij het CBG thuis horen. Helaas is dat vervat in wet- en regelgeving. Het blijft raar dat gemeentelijke archiefdiensten vanwege de WBP geen inzage mogen verlenen in het gemeentelijke exemplaar en een private stichting als het CBG wel in het zeer recente dubbele exemplaar (weliswaar met het weglaten van bepaalde kenmerken). Ook blijft het vreemd dat gegevens over politiemensen tijdens WO II openbaar te vinden zijn in de genealogische dossiers.
  • Hoewel ik persoonlijk groot voorstander ben van open en gratis overheidsinformatie, is mijn bevinding over de nieuwe wet WHO tot nu toe negatief. De inschatting van de VNG uit december 2014 dat de wet tot onnodige kostenstijging leidt, lijkt nu al bewaarheid te worden. Zo is de wet dwangsom van toepassing, ik vraag me steeds meer af wie er niet heeft opgelet toen er om advies is gevraagd over de uitvoering van deze wet.

Die persoonskaarten zijn niet openbaar, dus daar is de WHO niet op van toepassing.

De WHO heeft een bredere toepassing dan de archiefwet volgens mij, door de brede definitie van 'met publieke taak belaste instelling,' maar dat kan ik mis hebben. 

Antwoorden op discussie

RSS

© 2024   Gemaakt door Marco Klerks.   Verzorgd door

Banners  |  Een probleem rapporteren?  |  Algemene voorwaarden