Afname openbaarheid nieuwe archiefwet (dossiernummer 35968)

Een van onze grote staatsmannen Thorbecke zei ooit over het begrip openbaarheid:

"Openbaarheid dat is de groote, algemeene school van politische opvoeding, waar zij bestaat is de vorming van een afzonderlijken stand voor het staatsbestuur in het algemeen niet meer nodig"

Tja, kijken we nu naar de Archiefwet2021, die in 2023 in zou kunnen gaan, dan zien we echter een afname dan een toename van de openbaarheid. De geheimhouding neemt eerder toe dan af.

Dat is reden waarom archivarissen vandaag een brief hebben gestuurd aan de Tweede Kamer. Laten we hopen dat de feedback wel serieus wordt genomen. 

Wij kunnen ons voorstellen dat je het niet eens bent met de inhoud. Ook dat horen we graag. De inhoud van de oproep is bijgevoegd. 

Oproep%20inzake%20nieuwe%20archiefwet%20aan%20de%20leden%20van%20de...

Weergaven: 728

Opmerking

Je moet lid zijn van BREED - over de grenzen van informatie om reacties te kunnen toevoegen!

Wordt lid van BREED - over de grenzen van informatie

Reactie van Yvonne Welings op 12 Januari 2022 op 9.52
Reactie van Adrie Spruit op 6 December 2021 op 17.54

@Roland e.a.

Lastig blijft dat er belangen zijn, dat die - afhankelijk van waar je naar kijkt - onderling verschillen en dat die belangen vaak ook samengaan met waar de meeste kennis zit. Zelfs vakverenigingen zijn zeker van oorsprong georganiseerd langs de lijnen van rollen en daarmee belangen. Er is niet zoiets als een landelijk beraad van onafhankelijke archiefexperts, althans ik ken zoiets niet, of zo'n beraad waarin in ieder geval alle geledingen zijn vertegenwoordigd.

Zelf kijk ik met primair een ander vakgebied als achtergrond nog steeds met enige afstand en soms verbazing naar de archiefwereld en blijf daarbij ontdekken (ondanks mijn leeftijd; ik voel me nog niet geschikt voor een leven achter de geraniums, ook omdat blijven ontdekken - in deeltijd - ook wel leuk is, en uitdagingen me mentaal fit houden).

Achteraf gezien had er misschien eerder gewerkt moeten worden aan een gezamenlijk document met een totaalverhaal over archivering en openbaarmaking in de toekomst met steun vanuit zoveel mogelijk hoeken.

Maar ik besef ook hoe moeilijk dat geweest zou zijn, als er op tijd aan begonnen was. Bij de VNG was ik geen landelijk werkend beleidsmedewerker, maar heb vanuit mijn rol toen toch wel een aantal keren bij overleggen met en bij ministeries gezeten. Als dan vanuit een onafhankelijke kennisrol (ik denk dat ik van nature niet zo van deelbelangen ben; zou er ook niet goed in zijn denk ik) overduidelijk was dat meer samenwerking tussen BZK en OCW zou helpen, was ik wel eens benieuwd naar hoe men daar vanuit BZK en OCW zelf tegenaan keek. Het was verrassend hoe daar dan op werd gereageerd en hoe kort de discussies daarover duurden: vanuit de ministeries werd soms zonder veel omhaal van woorden gezegd: gaan we gewoon niet doen; soms vonden mijn collega's uit andere bestuurslagen de op zich heel simpele vragen van mij daarover zelfs naïef.

Eigenlijk vind ik dat laatste nog steeds wel prima: liever naïef dan onlogisch denkend.

Reactie van Yvonne Welings op 6 December 2021 op 15.00

Idd goed al die aandacht. Een tijdje geleden nam ik deel aan een sessie Future Lab en kwam in contact met een oud-medewerkers van Justid. Zoals bekend heeft Justid hetzelfde e-depot als het Nationaal Archief, stellen goed beschikbaar, toch was het volgens die medewerker niet bespreekbaar om bewaren bij de bron te realiseren.  

Reactie van Roland Bisscheroux op 6 December 2021 op 14.32

Dag Adrie,

Goed voorstel en ik mag hopen dat Pieter onze e-mail met oproep leest!

Ook hoop ik dat naar aanleiding van de toeslagenaffaire de discussie in de Kamer wordt gevoerd over transparantie en daarmee over de gewenste inrichting van de informatie- en archieffunctie. In plaats van een discussie over de belangen van de verschillende departementen, decentrale overheden en archiefdiensten. Is het niet vreemd dat de informatie- en archieffunctie zo in ontwikkeling is terwijl de governance niet meebeweegt?

Zo denk ik dat passieve preservering eenvoudig geregeld kan worden in de bedrijfsvoering als vervolg op eisen voor back-up, uitwijk etc.. Actieve preservering is de volgende stap voor de duurzame toegankelijkheid in het informatielandschap. Voor de toegang zullen de archiefinstellingen een belangrijke rol blijven vervullen, maar ook als 'last-resort' voor digitale informatie (e-depot). Met landelijke voorzieningen voor videotulen, ruimtelijke plannen, basisregistraties en andere complexe informatieobjecten. Kortom, een gedifferentieerd informatielandschap met een nieuwe governance!

Technisch is er geen belemmering, nu de wil nog...

Reactie van Kirsten van Opijnen op 6 December 2021 op 14.30

Goed idee. Ik ken hem niet persoonlijk, maar heb even een tweet de lucht in gegooid met een link naar dit forumbericht. Wie weet helpt het :) 

Reactie van Adrie Spruit op 5 December 2021 op 17.16

Zomaar een gedachte: wie in de archiefwereld kent Pieter Omtzigt goed genoeg om hem rechtstreeks te benaderen en aan te spreken?
Hij is slim, dus als 'ons' verhaal goed is dan begrijpt hij het, hij is (tegenwoordig) onafhankelijk, hij is een volhouder, hij kan zaken goed verwoorden en hij begrijpt vanuit zijn tenen wat het belang is van goede openbaarheid.

Reactie van Roland Bisscheroux op 5 December 2021 op 16.55

Ter aanvulling hieronder mijn bezwaren tegen de Archiefwet 2021:

- De nieuwe Archiefwet houdt het onwenselijk onderscheid tussen archief en erfgoed in stand door te blijven denken in gescheiden verantwoordelijkheden van zorgdrager en archivaris. OCW heeft niet gekozen voor medeondertekening door BZK, terwijl de Raad van State terecht wijst op het belang van het archief voor de informatiehuishouding van de overheid!

- Het probleem met dynamische registers die niet overgebracht (kunnen) worden is in feite een probleem van het ontbreken van landelijke archiefvoorzieningen hiervoor. OCW heeft zover mij bekend niet aangedrongen op landelijke archiefvoorzieningen voor de basisregistraties en andere dynamische registers in plaats van ontheffing van overbrenging.

- (Alleen) op Rijksniveau doet zich de onwenselijke situatie voor dat bij overbrenging de zorg voor het archief over gaat op de minister van OCW. OCW heeft er zover mij bekend niet voor gekozen om deze situatie te wijzigen zodat overbrenging zonder verplaatsen mogelijk wordt en daarmee de noodzaak tot ontheffing van overbrenging vervalt.

- Bij ontheffing van overbrenging ontstaat de onwenselijke situatie dat specifieke wetten boven de generieke Archiefwet staan. OCW heeft er niet voor gekozen om de hiervoor gegeven alternatieven voor ontheffing van overbrenging te introduceren.

- De nieuwe Archiefwet omvat door de eisen aan ontheffing van overbrenging een onnodig ingewikkelde ‘Archiefwet binnen de Archiefwet’, immers de voorwaarden die gelden bij overbrenging worden noodgedwongen geherformuleerd als eisen aan ontheffing van overbrenging.

De nieuwe Archiefwet leidt er daarmee toe dat de informatiepositie van de burger formeel gezien verslechterd ten opzichte van de huidige situatie.

Reactie van Kirsten van Opijnen op 3 December 2021 op 8.22

Hallo Roland, Bedankt voor je reactie en uitleg. Ik denk inderdaad dat we allemaal hetzelfde willen, jammer dat dit dan niet zo in het wetsvoorstel is gekomen. 

Reactie van Roland Bisscheroux op 2 December 2021 op 20.05

Dag Rens,

Een reactie van mij als medeondertekenaar:

Jammer dat je het stelt als wij en zij terwijl we hetzelfde doel nastreven. De oplossing is zoals Yvonne ook bedoelt: overbrenging zonder verplaatsen, maar dat wil OCW niet om allerhande redenen (Kadasterwet, verantwoordelijkheid van de minister bij overbrenging op Rijksniveau). In plaats daarvan is gekozen voor een tweederangs oplossing: ontheffing van overbrenging. En daarbij worden niet dezelfde eisen gesteld als bij overbrenging, dus gaan we er juist op achteruit. Inderdaad, we doen geen voorstel voor voorwaarden want de constructie is ongewenst en er is een alternatief. Heeft helemaal niets te maken met de positie van archivarissen. Maar de ondertekenaars staan hier wel voor het recht op toegang tot informatie.

Reactie van Kirsten van Opijnen op 30 November 2021 op 15.01

Goed dat jullie een reactie hebben gegeven als archivarissen, maar sluit me inhoudelijk aan bij de reactie van Rens 

© 2024   Gemaakt door Marco Klerks.   Verzorgd door

Banners  |  Een probleem rapporteren?  |  Algemene voorwaarden